Merkez ordusu iken belli başlı merkezlerde garnizonlar oluşturarak örgütlenen Yeniçeri Ocağı, fonksiyonunu ve Osmanlı Devleti’nin güçlü olduğu dönemdeki etkinliğini yitirdi.
Yeniçeri Ocağında ilk bozulmalar XVI. yüzyıl ortalarında başladı. Yeniçerilerin evlenmeye başlaması ve askerlik dışında başka mesleklerle uğraşması onları talim yapmaktan uzaklaştırdı. Bu durum onların askerlik yeteneklerini zayıflattı. Sultan III. Murat Dönemi’nde askerlikle alakası olmayanların Yeniçeri Ocağına alınması orduda bozulmayı hızlandırdı.
Savaşların uzun sürmesi ve yenilgiyle sonuçlanması Osmanlı maliyesinin bozulmasına neden oldu. Maliye gelirleri azalınca ulufeler, ayarı düşük akçelerle ödenmeye başlandı. Ulufelerini üç ayda bir alan yeniçeriler geçim sıkıntısı çekmekteydi. Bundan dolayı, yeniçerilere XVI. yüzyılın ortalarından itibaren başka mesleklerle uğraşma izni verildi.
İstanbul’da farklı mesleklerle uğraşan yeniçeriler evlenmeye, savaşlardan kaçmaya, talim yapmamaya, talim yaptırılmasına karşı çıkmaya başladı. Yeniçeriler orduda asker sayımına karşı çıktıkları için savaştan kaçanlar veya şehit olanlar tespit edilememekteydi ve bunların maaş defterleri (mevacip veya esame defteri) bir senet gibi alınıp satılmaktaydı.
Orduda, liyakate dayalı belirli bir tayin ve terfi sisteminin bulunmayışı rüşvet ve iltimasın önünü açtı. Böylece askerlikle alakası olmayan kişilerin orduya girmesi ordudaki disiplinin bozulmasına neden oldu. Tımar sisteminin çeşitli sebeplerden dolayı bozulması Yeniçeri Ocağının taşrada örgütlenmesine neden oldu. Tımarlı sipahi yeniçeri dengesi, yeniçeriler lehine bozuldu. Geleneksel bir anlayışla varlığını sürdürmekte olan bu kuruluşu ıslah etmeye yönelik çabalar sonuçsuz kaldı.
Nizam-ı Cedit Ordusu Nedir?
III. Selim Devri’nden I. Meşrutiyet’e kadar geçecek sürede Osmanlı ordusunda yapılan yeniliklerle çağın gereklerine uygun, bütünüyle yenileşmiş bir ordu kuruldu.
Osmanlı ordusunda çağa uygun bir yapılanmayı gerçekleştirme girişimlerinin başlangıcı “Nizam-ı Cedit” askerî birliklerinin kurulmasıdır. Nizam-ı Cedit ordusu kurucusu III. Selim kendisine yapılan önerileri göz önünde bulundurarak Yeniçeri Ocağı dışında bir askerî birlik kurma kararını aldırttı. Ön hazırlıklar tamamlandıktan sonra 1792’de İstanbul’da Levent Çiftliği’nde yeni askerî birlikler eğitim ve öğretime başladı.
Nizam-ı Cedit ordusunu kuran padişah, III. Selim‘dir.
Nizam-ı Cedit ordusu kurulurken mevcut ocakların ıslahı için de çaba gösterildi, yeniçerilere ise dokunulmadı. Humbaracı, Lağımcı ve Topçu ocaklarının dönemin ihtiyaçlarına göre yenileştirilmesine çalışıldı. Fransa, İngiltere ve İsveç’ten mühendisler ve ustalar getirtilerek Tophane’de önemli düzenlemeler yapıldı.
Topçu askerinin eğitim ve öğretimine önem verildi. Öyle ki Osmanlı Devleti’nde Modern Topçu Ocağının temelini atan kişi de III. Selim oldu. Bu dönemde donanmada önemli gelişmeler sağlandı. Nizam-ı Cedit Ocağının gelişmesiyle Üsküdar’da Selimiye Kışlası inşa edildi. Burada Nizam-ı Cedit birlikleri kuruldu. Yeni düzenlemelerle “Bostancı Tüfenkçisi Ocağı” kuruldu. Anadolu ve Rumeli’nin çeşitli bölgelerinde yeni birlikler de oluşturuldu. Yapılan düzenlemelerle eğitim-öğretimin nasıl yapılacağı, er ve subayların hangi kurallara uyacağı ve bunlara ne kadar ücret verileceği belirlendi.
Yeni birliklerin giderlerini karşılamak amacıyla İrad-ı Cedit Hazinesi kuruldu. XIX. yüzyılın başlarından itibaren İstanbul dışında Rumeli ve Anadolu’da Nizam-ı Cedit birlikleri oluşturuldu, halk gönüllü olarak askere yazılmak için birbiriyle yarıştı. Özellikle birliklere araç gereç sağlanması, kışla inşa edilmesi, birliklerin talim yapması ve fişek imal edilmesi faaliyetlerinde artış oldu.
Ticaret ve ekonomi bu vesileyle canlandı. Kabakçı Mustafa İsyanı sonucu padişahın tahttan indirilmesi ve öldürülmesi (1807) bu faaliyetlerin başarıya devam etmesini engelledi. III. Selim’in öldürülmesiyle İstanbul’daki Nizam-ı Cedit birlikleri dağıtıldı, taşradaki kışlalar yıktırıldı.
Nizam-ı Cedit ordusunun ilk başarısı Mısır’dan Suriye’ye yönelen Napolyon’un ordusunu yenmektir.
İlk Yorumu Siz Yapın