Fatih Sultan Mehmed, Osmanlı Devleti’ni bir imparatorluğa dönüştürmüştür. Gerçek anlamda ilk Osmanlı İmparatorudur. Devlet yönetiminde, o zamana kadarki geleneğin ötesine geçen, uygulamada köklü değişikliklere yol açan politikalar izlemiştir.
Fatih Sultan Mehmed, son derece otoriter bir sultandır. “Klasik Dönem” Osmanlı sultanı tipini meydana getirmiştir. İktidarına meşruiyet dayanağı olarak, Türk geleneğinden hanlığın ve İslam geleneğinden gaziliğin yanında Doğu Roma İmparatorluğu’ndan da kayzerliği almıştır.
Kendisini Roma İmparatorluğu’nun yegane varisi saymıştır. (Kayzer-i Rum).
İmparatorluğun ekonomik, siyasi ve sosyal kurumlarına, Klasik Dönem boyunca devam edecek kesin şekillerini veren Fatih Sultan Mehmed, sağlam bir merkezi otorite kurmak için iktidarına karşı koyabilecek tüm unsurları ortadan kaldırmıştır. Yeniçeri ordusunu 12.000 kişiye çıkararak, her zaman emri altında ve doğrudan kendine bağlı temel bir güç haline getirmiştir. Önemli uc kalelerine yeniçeri garnizonları yerleştirmiştir. Bunlar bölgedeki vali yada paşaya değil, doğrudan sultana bağlıydılar.
Fatih Sultan Mehmed, halktan biri gibi davranan atalarından farklı bir Sultan tipi oluşturmuştur. Halkla birlikte camide namaz kılmamıştır. Diğer yandan, Divan toplantılarına katılmamış, kendisini ulaşılmaz ve kutsal bir mevkiye oturtmuştur. Çandarlı Halil Paşa’yı ortadan kaldırdıktan sonra Karamanî Paşa dışında tüm vezirazamlarını kapıkulları arasından seçmiştir. Önemli devlet görevlilerini de çoğunlukla kul sınıfından atamıştır.
Yaptığı en önemli işlerden biri de, Kanunname hazırlamak olan Fatih Sultan Mehmed, örfi hukuku (örfi sultani) şer’i hukukun yanına koydu. Çıkardığı kanunların harfiyen uygulanmasını sağlayan bir düzen kurdu.
Osmanlı maliye sistemini baştan aşağı yenileyen Fatih Sultan Mehmed, yeni akça çıkarmış, eski akçanın kullanımını yasaklamıştır. Eski akçayı beşte bir eksiğine darphanede satın almış, yani “devalüasyon” yapmıştır. Bunu birkaç kez tekrarlayınca, ülkede büyük memnuniyetsizlik doğmuş ama devlet hazinesi zenginleşmiştir. Diğer taraftan, tuz, sabuni mum gibi bazı ürünlerin üretimini devlet tekeline alan Fatih Sultan Mehmed’in, vakıf ve mülk topraklarının bir kısmını devletleştirmesi, ulemanın büyük tepkisini çekti. 20 bin köy ve mezra miri arazi yapıldı ve tımarlı sipahilere dağıtıldı.
İlk Yorumu Siz Yapın