Makale İçindekiler
Osmanlı Türkçesi Dönemi
Osmanlı Türkçesi, Türkiye Türkçesinin gelişme sürecinde Eski Anadolu Türkçesi diye adlandırılan ilk dönemi de içine alarak XIII. yüzyıldan XX. yüzyılın başlarına kadar devam eden dönemidir.
XI. yüzyıl ve sonrası Orta Asya Türklüğü için devamlı bir göç devridir. Bu yüzyılda Türk dili bazı gelişmeler geçirmiş ve Türkçenin çeşitli kolları ortaya çıkmıştır. Oğuz boylarının yayıldığı Anadolu’da Oğuz lehçesine dayalı yeni bir dil teşekkül etmiş ancak bu dilin gelişip edebî bir dil hüviyetini kazanması uzun bir sürede gerçekleşebilmiştir.
Anadolu Beylikleri döneminde daha çok değer kazanan Türkçe resmî dil olarak kullanılmış ve bu dille bazı eserler meydana getirilmiştir.
Osmanlılar, Anadolu ve Balkanlar’da Türk birliğini sağlamışlar; Türkçeyi de resmî dil dolayısıyla bir yazı dili hâline getirmişlerdir. XIII. yüzyıldan başlayıp günümüze kadar gelen bu yazı diline Batı Türkçesi adı verilir.
Batı Türkçesinin günümüzdeki şekillerinden biri de bugünkü Türkiye Türkçesidir.
Türkiye Türkçesi XIX. yüzyılın ortalarına kadar lisan-ı Türki, Türki ve Türkçe olarak anılmış ve Arapça, Farsça ve Türkçe unsurlarla şekillenmiştir.
Osmanlı Türkçesinin Geçirdiği Aşamalar
a) Başlangıç (Eski Anadolu) Türkçesi Dönemi
Anadolu Selçukluları, Beylikler devri ve Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemine rastlayan yüzyıllarda (XIII-XV. yüzyıllar) Türkçe, gramer şekilleri ve kelime hazinesi bakımından oldukça sade bir yapı gösterir.
XV. yüzyılın ortalarına doğru Türkçe devlet dili, bilim ve sanat dili olma özelliğini kazanmış; olgun edebî ürünlerini vermeye başlamıştır. Bu dönemde, Arapça ve Farsçadan kelime ve tamlamalar Türkçeye girmiştir.
Sinan Paşa’nın ‘Tazarruname’si edebî nesir dilinin oldukça yüksek bir düzeye ulaştığını göstermektedir.
b) Klasik Dönem
XV. yüzyılın ikinci yarısından sonra özellikle fetihle birlikte İstanbul’un bir kültür ve medeniyet merkezi hâline gelmesiyle başlayıp XIX. yüzyılın ortalarına kadar devam eden dönemdir. Osmanlı Türkçesi de büyük bir devletin ilim ve sanat dili olarak Arapça ve Farsça ile rekabet edebilecek bir seviyeye erişmiştir.
Baki, Fuzuli, Nedim, Kâtib Çelebi, Evliya Çelebi gibi yazar ve şairler bu dönem sanatçılarıdır.
c) Yenileşme Dönemi
XIX. yüzyılın ortalarından XX. yüzyılın başlarına kadar devam eden dönemdir. XIX. yüzyılın ikinci yarısında Batı uygarlığının etkisi altına girilmiş ve dilde sadeleşme hareketlerini takip eden süreç sonunda Klasik Osmanlı Türkçesi sona ermiştir.
İslam Ansiklopedisi, Osmanlı Türkçesi maddesi
(Kısaltılıp düzenlenmiştir.)
İlk Yorumu Siz Yapın